Xích líp xe đạp và những điều cần biết

Trên các dòng xe đạp hiện này đa số đã được trang bị các bộ truyền động giúp xe vận hành một cách dễ dàng và phù hợp với người sử dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu về xích líp xe đạp trên chiếc xe của mình. Vậy nên, hãy cũng Bike2school tìm hiểu về bộ phần này nhé!

Xích líp xe đạp hay còn được gọi là sên, là bộ phận liên kết trong phần truyền tải của xe đạp. Xích líp liên kết phần trước của hệ thống lái, đĩa, cùi đĩa và phần sau (líp). Thông qua chuỗi xích mà lực truyền động được chuyển đổi giúp xe đạp chuyển động về phía trước.

Líp xe đạp có 2 bộ phận chính: vành líp và cốt líp

• Vành líp: gồm các bánh răng xếp tầng nằm trên trung tâm bánh sau, bánh răng phía ngoài và bánh răng phía trong có dạng răng cưa nghiêng về một phía ăn khớp với cá líp là một lưỡi thép nhỏ. 
• Cốt líp: Có 2 rãnh để đặt 2 bánh răng, mỗi rãnh có một lò xo nhỏ hoặc cái lẫy được làm bằng sợ thép nhỏ có tính đàn hồi và luôn tì vào bánh răng. 

Cấu tạo của chuỗi xích bao gồm các con lăn hình trụ ngắn kết hợp với nhau bởi các liên kết bên. Khoảng trống giữa các con lăn kết hợp với răng của đĩa trước và răng của líp tạo nên lực truyền tải khi đạp. Hầu hết các dây xích được chế tạo bằng hợp kim thép, vật liệu này rất bền và đủ để có thể chịu được những áp lực liên quan đến việc bạn đạp chân.

Một chuỗi xích líp xe đạp được đánh giá là chất lượng cho phép những chuyển động của bạn được trơn tru và tích cực hơn. Các xích cao cấp được thiết kế sao cho các liên kết của xích có thể hỗ trợ cho các bánh răng thay đổi.

Thông thường, líp xe đạp được phân loại dựa trên số lượng bánh răng. Xe đạp có càng nhiều líp thì càng da dạng tốc độ. Khi thay đổi tốc độ thông qua số líp, cần chú ý đến số đĩa để đảm bảo sự tương thích với hệ thống và tốc độ mong muốn. 

Đĩa có số lượng bánh răng lớn sẽ giúp bạn đạp xe nhẹ nhàng. Các dòng xe đạp đường trường hiện nay hầu như được trang bị bộ líp 12-25T, trong đó 12 chính là số răng của bánh xích nhỏ nhất và 25 là số răng của bánh xích lớn nhất. Tùy vào nhu cầu sử dụng cũng như địa hình di chuyển mà bạn chọn xe đạp với số líp phù hợp

Líp xe đạp có nhiều công dụng quan trọng, không chỉ bảo vệ xe mà còn hỗ trợ người lái tăng tốc hiệu quả, tăng trải nghiệm lái xe của người sử dụng.

Đĩa và líp kết hợp sẽ tạo nên một hệ thống truyền động mạnh mẽ tăng khả năng vượt chướng ngại vật, chinh phục mọi dạng địa hình khó, dốc cao, nhiều sỏi đá hoặc bùn lầy. Nhờ có hệ thống đĩa và líp, xe đạp mới có thể chuyển động về phía trước một cách ổn định khi có tác động lực đẩy vào bàn đạp. 

Ngoài ra Líp cũng có thể được thiết kế để tạo điểm nhấn thẩm mỹ cho xe đạp, làm cho nó trở nên đẹp mắt hơn.

Việc lựa chọn được một chuỗi sên xe đạp được quyết định dựa trên tốc độ của chuỗi, điều này là bởi vì nó xác định được bề rộng của chuỗi xích. Một số chiều rộng của chuỗi xích khác nhau, phù hợp riêng với từng kiểu xe khác nhau nên ảnh hưởng tới khả năng truyền lực đạp sẽ khác nhau.

Trong mỗi loại tốc độ, các chuỗi khác nhau phụ thuộc cấu tạo của nó. Chính vì vậy khi chọn mua xích líp cần chú ý xem có phù hợp với chiếc xe của mình không.

• Số lượng líp: Số lượng líp trên xích líp xe đạp thường nằm trong khoảng từ 7 đến 12. Xích líp có nhiều líp sẽ cho phép bạn chuyển đổi giữa các cấp độ nhanh hơn và mượt mà hơn, nhưng cũng đòi hỏi kỹ năng lái xe và bảo dưỡng xe cao hơn. Nếu bạn mới bắt đầu hoặc chỉ sử dụng xe đạp để đi dạo, một xích líp với ít líp (7-8) có thể là lựa chọn tốt. Nếu bạn là một tay đua xe đạp hoặc thích leo núi, bạn có thể muốn chọn một xích líp với nhiều líp hơn (10-12).
• Kích thước líp: Kích thước líp cũng rất quan trọng. Líp lớn sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua địa hình gập ghềnh, trong khi líp nhỏ hơn sẽ giúp bạn tăng tốc nhanh hơn. Bạn nên cân nhắc điều này khi lựa chọn xích líp.
• Chất liệu: Chất liệu cũng là một yếu tố quan trọng. Một số xích líp được làm từ thép không gỉ để chống lại rỉ sét, trong khi các xích líp cao cấp hơn có thể được làm từ các chất liệu nhẹ hơn và bền hơn như hợp kim nhôm hoặc titan.
• Thương hiệu và giá cả: Các thương hiệu khác nhau sẽ cung cấp chất lượng và hiệu suất khác nhau. Đảm bảo rằng bạn đã xem xét kỹ lưỡng các đánh giá và thông tin sản phẩm trước khi mua. Ngoài ra, đừng quên so sánh giá cả và xem xét ngân sách của bạn.

Khi thay thế chuỗi xích líp xe đạp, bạn cần phải xác định tìm chọn chuỗi cho xe như thế nào ( đường phố, địa hình....) để phù hợp với hệ thống lái.

• Chuỗi xích của Shimano sẽ không hoạt động tốt với líp Campagnolo
• Các dây xích Campagnolo sẽ không hoạt động tốt với băng líp Shimano hoặc SRAM
• Chuỗi xích của SRAM tương thích với SRAM và líp Shimano nhưng không phù hợp với Campagnolo

Xích líp trên xe có nhiều bậc khác nhau, số lượng xáo trộn trên líp 9,10,11 rất quan trọng. Bởi vì khoảng cách giữa các bánh răng thay đổi trên các băng khác nhau.

Xích líp xe đạp thường cần được thay thế sau một thời gian sử dụng để đảm bảo xe đạp hoạt động một cách hiệu quả và an toàn. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn có thể cần thay xích líp:

• Độ mòn của xích: Xích xe đạp bị mòn sau một thời gian sử dụng, đặc biệt là khi bạn đi xe đạp trên địa hình khó khăn hoặc khi xích không được bảo dưỡng định kỳ. Một xích mòn sẽ làm hỏng líp và bánh đà nhanh hơn. Một cách phổ biến để kiểm tra xích có mòn hay không là sử dụng công cụ kiểm tra mòn xích.
• Khó khăn trong việc chuyển số: Nếu bạn nhận thấy rằng việc chuyển số trở nên khó khăn hơn, hoặc xích bị tuột khi bạn chuyển số, có thể xích và líp đã bị mòn và cần được thay thế.
• Tiếng ồn và cảm giác lái: Xích và líp bị mòn thường tạo ra tiếng ồn không bình thường khi xe đang hoạt động. Ngoài ra, bạn cũng có thể cảm nhận được sự khác biệt khi lái xe - xe đạp có thể cảm thấy "rời rạc" hơn.
• Hình dạng và kích thước líp: Nếu bạn nhận thấy rằng răng cưa của líp đã mòn, bị cong hoặc có hình dạng kỳ lạ, thì đây cũng là dấu hiệu cho thấy bạn cần thay thế xích líp.

Nhìn chung, thời gian thay thế cụ thể sẽ phụ thuộc vào cách sử dụng xe đạp và cách bảo dưỡng. Một nguyên tắc chung là sau khoảng 2000 đến 3000 km đi, bạn nên kiểm tra xích và líp để xem có cần thay thế hay không. Tuy nhiên, nếu xe đạp của bạn phải chịu điều kiện khắc nghiệt hoặc không được bảo dưỡng đúng cách, bạn có thể cần thay thế xích và líp sớm hơn.

Ngoài ra, bạn cũng có thể qua các chi nhánh của Bike2school để được bảo dưỡng chăm sóc, thay thế lại toàn bộ phụ kiện trên chiếc xe của mình một cách tốt nhất.

>>>Tìm hiểu thêm: Các phụ kiện xe đạp đi kèm