Phanh xe đạp bị kêu - Nguyên nhân và cách khắc phục

Xe đạp là một phương tiện phổ biến hiện nay, không chỉ giúp chúng ta di chuyển mà đạp xe đạp như một bộ môn rèn luyện sức khỏe, giúp cơ thể dẻo dai và nâng cao đời sống tinh thần. Phanh xe đạp là một bộ phận rất quan trọng, nó giúp người sử dụng đảm bảo an toàn, dừng xe khi có sự cố nguy hiểm, bất ngờ. Tình trạng phanh xe đạp bị kêu xảy ra khá bổ biến trong quá trình sử dụng xe đạp, gây khó chịu đến trải nghiệm của người dùng và ảnh hưởng đến việc phanh xe có ăn hay không. Trong bài viết này hãy cùng Bike2School tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục khi phanh xe đạp bị kêu nhé!

Phanh xe đạp là một bộ phận quan trọng trên xe đạp, giúp người lái kiểm soát tốc độ và dừng xe một cách an toàn. Phanh hoạt động thông qua việc áp dụng lực lên vành xe hoặc đĩa phanh, tạo ra ma sát giúp giảm tốc độ hoặc dừng xe lại.

Có một số loại phanh phổ biến trên xe đạp:

- Phanh Vành: Phanh vành (rim brake) là một loại hệ thống phanh trên xe đạp hoạt động bằng cách sử dụng miếng đệm phanh để áp dụng lực lên vành xe, tạo ra ma sát để giảm tốc độ hoặc dừng xe.  Phanh vành thường được sử dụng trên các xe đạp địa hình (MTB) và xe đạp đường trường. Hai bên cánh phanh sẽ đóng lại và miếng đệm phanh sẽ chạm vào vành xe khi bạn kéo tay phanh.

Phanh vành thường đơn giản hơn và nhẹ hơn so với phanh đĩa, nhưng chúng có hiệu suất giảm tốc độ thấp hơn khi đi trong điều kiện ẩm ướt hay đất đá. Việc bảo dưỡng định kỳ, như kiểm tra và thay miếng đệm phanh khi cần, là quan trọng để đảm bảo hoạt động hiệu quả và an toàn của hệ thống phanh.

- Phanh Đĩa: Phanh đĩa là một hệ thống phanh phổ biến trên cả ô tô và một số dòng xe đạp, đặc biệt là xe đạp địa hình (MTB) và xe đạp địa hình đa năng. Phanh đĩa có thể hoạt động dựa trên hệ thống cơ (dây cáp) hoặc hydraulic (dầu). Khi tay phanh được kéo, hệ thống sẽ truyền lực đến caliper, kích hoạt miếng đệm phanh.

So với phanh vành, phanh đĩa hoạt động tốt hơn trong điều kiện mưa hoặc ẩm ướt bởi vì đĩa nằm xa khỏi mặt đất và dễ dàng loại bỏ nước. Phanh đĩa cung cấp lực phanh chính xác hơn, giúp người lái dễ dàng kiểm soát lực phanh. Bên cạnh đó, phanh đĩa thường ít bị mòn và tổn thất hiệu suất theo thời gian so với phanh vành. Đặc biệt trên các tuyến đường đất hoặc điều kiện off-road, phanh đĩa ít bị ảnh hưởng bởi bùn và cặn bã hơn phanh vành.

Tuy nhiên, như mọi hệ thống, phanh đĩa cũng có những hạn chế nhất định, như giá thành cao hơn và trọng lượng nặng hơn so với một số hệ thống phanh vành.

Khi phanh xe đạp kêu, có thể do một hoặc nhiều nguyên nhân sau đây:

Phanh vành bị kêu

Phanh vành (rim brake) trên xe đạp có thể phát ra tiếng kêu vì nhiều nguyên nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp:

• Bụi và Dơ Bẩn: Một nguyên nhân phổ biến là sự tích tụ của bụi đường, cặn bã, và dơ bẩn trên vành xe hoặc miếng đệm phanh. Khi bạn phanh, những chất cặn bã này gây ra ma sát với vành, tạo ra tiếng kêu.
• Miếng Đệm Phanh Mòn: Khi miếng đệm phanh bị mòn quá mức, phần kim loại của miếng đệm có thể tiếp xúc trực tiếp với vành xe, gây ra tiếng kêu.
• Định hướng Miếng Đệm Phanh: Nếu miếng đệm phanh không được định hướng đúng cách để tiếp xúc với vành xe một cách đều đặn, nó có thể gây ra tiếng kêu khi phanh. Miếng đệm phanh thường cần một góc nhất định (gọi là "toe-in") khi tiếp xúc với vành.
• Vành Xe Bị Cong: Nếu vành xe bị cong hoặc méo mó, miếng đệm phanh sẽ tiếp xúc với vành một cách không đều khi bạn phanh, gây ra tiếng kêu.
• Miếng Đệm Phanh Cứng Đời: Một số miếng đệm phanh, sau một thời gian sử dụng, có thể trở nên cứng và mất khả năng tạo ma sát mềm mại với vành. Điều này cũng có thể gây ra tiếng kêu.
• Vật lạ gắn vào Miếng Đệm Phanh: Đôi khi, một viên đá nhỏ hoặc một mảnh kính có thể mắc kẹt trong miếng đệm phanh, gây ra tiếng kêu khi phanh.
• Loại Miếng Đệm Phanh: Một số loại miếng đệm phanh, đặc biệt là những loại dành cho xe đua, có thể phát ra tiếng kêu hơn so với các loại khác khi phanh.

Nếu phanh vành của bạn bị kêu, nên kiểm tra và khắc phục nguyên nhân sớm để đảm bảo an toàn và tránh hao mòn quá mức các bộ phận khác trên xe.

Phanh đĩa bị kêu

Phanh đĩa trên xe đạp có thể phát ra tiếng kêu vì nhiều lý do. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp:

• Dầu hoặc Mỡ: Nếu có dầu, mỡ, hoặc chất bôi trơn khác tiếp xúc với đĩa phanh hoặc miếng đệm, nó có thể gây ra tiếng kêu khi phanh.
• Đĩa Phanh Bị Cong: Khi đĩa phanh bị cong hoặc méo, nó sẽ tiếp xúc không đều với miếng đệm khi phanh, tạo ra tiếng kêu.
• Bụi và Dơ Bẩn: Cặn bã, bụi đường, hoặc các chất cặn bã khác có thể dính vào đĩa hoặc miếng đệm, gây ra tiếng kêu khi phanh.
• Miếng Đệm Phanh Mòn hoặc Hỏng: Miếng đệm phanh khi bị mòn quá mức hoặc bị hỏng (chẳng hạn như nứt) có thể tạo ra tiếng kêu.
• Khí Trong Hệ Thống Hydraulic: Trong các hệ thống phanh đĩa dầu, nếu có khí trong dầu phanh, điều này có thể làm thay đổi áp lực và làm tiếng kêu khi phanh.
• Vị trí Caliper Không Đúng: Nếu caliper (bộ phận giữ miếng đệm phanh) không được căn chỉnh đúng cách so với đĩa phanh, nó có thể gây ra tiếng kêu.
• Loại Miếng Đệm Phanh: Có những loại miếng đệm phanh được làm từ vật liệu cứng hoặc có thành phần kim loại, chúng có thể phát ra tiếng kêu hơn so với các loại miếng đệm khác.
• Nhiệt độ: Khi phanh đĩa được sử dụng mạnh trong thời gian dài, chúng có thể nóng lên và gây ra tiếng kêu.

Để khắc phục tình trạng phanh đĩa bị kêu, bạn cần xác định nguyên nhân và tiến hành sửa chữa hoặc thay thế bộ phận cần thiết

Khi phanh xe đạp bị kêu, điều này có thể gây khó chịu và cảm giác không an toàn cho người sử dụng. Dưới đây là một số cách để khắc phục tình trạng phanh xe đạp bị kêu:

• Làm sạch vành hoặc đĩa phanh: Sử dụng một chất tẩy rửa nhẹ (như xà phòng nhẹ hoặc cồn) và một miếng vải sạch để lau sạch vành hoặc đĩa phanh. Tránh sử dụng dầu hoặc chất bôi trơn trên các bề mặt này.
• Kiểm tra và điều chỉnh miếng đệm phanh: Đảm bảo rằng miếng đệm phanh không mòn và đang tiếp xúc đúng cách với vành hoặc đĩa phanh. Nếu chúng bị mòn hoặc không đúng vị trí, điều chỉnh hoặc thay thế chúng.
• Làm sạch miếng đệm phanh: Bụi đường, cát, và dơ bẩn khác có thể dính vào miếng đệm phanh. Làm sạch chúng với cồn hoặc chất tẩy rửa nhẹ.

• Kiểm tra sự căng của dây phanh: Dây phanh lỏng lẻo hoặc không đủ căng có thể gây ra tiếng kêu. Điều chỉnh dây phanh để đảm bảo rằng chúng căng đúng mức.
• Kiểm tra đĩa phanh: Đối với phanh đĩa, đảm bảo rằng đĩa không bị cong. Nếu đĩa bị cong, bạn có thể cần sử dụng dụng cụ chỉnh đĩa hoặc mang nó đến cửa hàng xe đạp để được chỉnh sửa.
• Bôi trơn các bộ phận di chuyển: Bôi trơn các bộ phận di chuyển của hệ thống phanh nhưng hãy chắc chắn rằng chất bôi trơn không dính vào miếng đệm phanh hoặc vành/đĩa phanh.
• Kiểm tra và thay thế các bộ phận hỏng: Nếu các bước trên không giải quyết vấn đề, có thể có một bộ phận nào đó trong hệ thống phanh bị hỏng hoặc mòn. Kiểm tra tất cả các bộ phận và thay thế nếu cần thiết.

Nếu sau khi thực hiện tất cả các bước trên mà vẫn không giải quyết được vấn đề, bạn nên mang xe đạp của mình đến một cửa hàng xe đạp chuyên nghiệp để được kiểm tra và sửa chữa.